Sağlık alanında erken uyarı sistemi ile bir kısa mesaj hayat kurtarabilir

Sağlık alanında oldukça işlevsel olan giyilebilir teknolojiler hastalara ait sağlık verilerinin izlenebilmesine ve bu verilerin sağlık personelleriyle paylaşılmasına imkân tanıyor.

 Kalp krizi gibi acil durumlarda etkin sağlık hizmeti hayati öneme sahip.   Nesnelerin İnterneti Tekniğine (Internet of Things, IoT) bağlı geliştirilen bir erken uyarı sistemi, kritik anda devreye girerek, SMS yoluyla hasta yakınlarını ve acil durum merkezlerini bilgilendiriyor. Sedef Subölen Acil durumlarda sağlık birimlerine bildirim gönderen çok fonksiyonlu izleme sistemlerine bir yenisi eklendi. Bağımsız araştırmacı Faruk Enes Oğuz ve Kocaeli Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emine Doğru Bolat, mevcut sistemlerden yola çıkarak geliştirdikleri bulut tabanlı izleme sistemini alternatif bir yöntem olarak hayata geçirdi. Hastaya ait verilerin anlık takip edilebildiği bu sistemle, kalp atışı, kandaki oksijen miktarı, nabız, vücut sıcaklığı gibi bilgilerin telefondaki uygulama ile doktora ve hasta yakınlarına iletilebildiği aktarıldı. Araştırmacılar sistemin pek çok hastanın hayatını kurtarabileceği görüşünde. “Nesnelerin İnterneti Tabanlı Akıllı Uzaktan Hasta Sağlık Takip ve Uyarı Sistemi” isimli çalışmada araştırmacılar, geleneksel sağlık hizmetlerinin dezavantajlı olduğu durumlar için geliştirdikleri alternatif uygulamayı sundu. Nesnelerin İnterneti (IoT) denilen uzaktan izleme, algılama ve bulut sunucusunu bağlama gibi kullanım kolaylığı veren kişiselleştirilmiş sağlık sisteminin bu sisteme temel oluşturduğu kaydedildi. Uzaktan kalp ölçümü yapabilen bir teknoloji Oğuz ve Doğru Bolat’ın Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisinde yayınlanan çalışmasında, sağlık alanında modelleme sistemi yöntemi kullanılarak geliştirilen erken uyarı sistemi sunuldu. Araştırmacılar, tüm sensör (kalp atışı, kandaki oksijen miktarı, vücut sıcaklığı, nabız) verilerini tutan ve kalp sinyallerini yanlış alarmlara karşı analiz eden çok fonksiyonlu bir izleme sistemi tasarladı. Amaç hastaların ve yaşlı insanların EKG (kalp atışı), nabız, SpO2 (kandaki oksijen) gibi fizyolojik işaretlerini sürekli olarak takip edip acil durumlarda bildirim veren ve klinisyene ileten bir sistem oluşturmak. IoT tekniği ile insanların tüm fizyolojik durumlarını bulundukları her yerden takip edebilmenin kolaylaştığı aktarıldı. Sistemin yüksek maliyet gerektirmediği de belirtildi. Oğuz ve Doğru Bolat, sistem sayesinde uzmanların hastalarının durumlarını sürekli ve gerçek zamanlı şekilde izleyebilmesinin hayat kurtarıcı olacağını kaydetti. Giyilebilir teknoloji ile sağlık durumu takibi Önemli sağlık durumu göstergeleri olarak kabul edilen KH (Kalp Hızı), KHD (Kalp Hızı Değişkenliği) ve vücut sıcaklığı gibi durumların önemli bir tanı değeri olduğunu belirten araştırmacılar, yakın zamana kadar bu fizyolojik özelliklerin sürekli takibinin sadece hastane ortamında mümkün olduğunu, günümüzde ise giyilebilir teknolojinin gelişmesiyle doğru, sürekli ve gerçek zamanlı olarak izlenebildiğini aktardı. Bunun kişinin fiziksel aktivitelerinin durumu ve vücutlarına etkisinin, hastaneye gitmeden uzaktan teşhis edilebileceği anlamına geldiği belirtildi. Araştırmacılar, riskli bir durum ortaya çıktığında sistemin alarm verdiğini ve karşı tarafa sinyal gönderdiğini, böylece olası bir krizde zaman kazanılabileceğini ifade etti. Akıllı telefonlarla takip mümkün Faruk Enes Oğuz ve Prof. Dr. Emine Doğru Bolat tarafından geliştirilen uygulamada, sensör düğümlerinden toplanan verilerin Bluetooth ile Android uygulamaya iletilmesi sistemin temel mantığını oluşturduğu aktarıldı. Böylelikle uygulama üzerinden hastanın kendi kalp atışı sinyalini, kanındaki oksijen seviyesini, nabız ve vücut sıcaklık değerlerini görebilmesi mümkün hale geldiği belirlendi. Daha sonra sistem üzerinde depolanan verilerin, durumu tahmin etmek ve kalp atışı verilerini analiz etmek için, Matlab isimli programlama sistemine gönderildiği ve işlenen verilerin Android uygulama kullanılarak tıbbi uzmanlar veya hasta yakınları tarafından görülebildiğine dikkat çekildi. Önerilen sistemde, iki aşamalı uygulamanın mevcut olduğu aktarıldı. Oğuz ve Doğru Bolat, ilk olarak Google tarafından mobil ve web uygulamaları oluşturmak için geliştirilmiş olan Firebase platformu ile kayıt oluşturulduğunu belirtti. Araştırmacılar, Firebase üzerinde kayıt oluşturulduktan ve uygulamayı başlattıktan sonra girilen fizyolojik özelliklerin hem ekran üzerinde gösterildiğini hem de Firebase’e kaydedildiğini ekledi.   Görsel 1: Sistemin mimarisi https://dergipark.org.tr/tr/pub/koufbd/issue/60578/708009 Doktor değerleri anlık olarak takip edebiliyor Araştırmacılar geliştirilen bu sistem ile doktorun, sisteme kayıtlı hastaları kendi sisteminden kolaylıkla görüntüleyebildiğini ve ilgili hastaya ait tüm kayıtların ekranına gelmesinin oldukça faydalı olduğunu aktarıldı. Bu ekranda, hastanın kanındaki oksijen değeri, vücut sıcaklığı ve nabzının yanı sıra kalp atışı kaydının da yer alabildiği ve eğer hastada anormal bir durum varsa ekrana uyarı mesajı geldiğini ifade edildi. Araştırmacılar, riskli bir durum olmasa bile doktorun normal takip süreçlerini bu ekrandan yapabileceğini belirtti. Hastanın kullandığı uygulamada kandaki oksijen değerinin yüzde 95’in altına düşmesi, vücut sıcaklığının ve nabzın normal aralıklarda olmaması gibi durumlarda, uzman doktora ve hasta yakınlarına uygulama ile SMS gönderilmesinin mümkün olduğu, hasta kritik bir eşiğe gelmeden harekete geçmek için zaman kazanılmasının hayat kurtarıcı olabileceği kaydedildi. Bu sistem önemli bir ihtiyaç Sistemin hasta takibine imkân vermesinin tek başına yeterli olmadığına dikkat çeken araştırmacılar hastaların sistemi düzenli olarak kullanmaları, düzenli aralıklarla kalp sinyalleri, kandaki oksijen miktarı, kalp atış hızı gibi ölçümleri sistem üzerinden yapmaları gerektiğini aktardı. Hastaların tek başınayken durumlarının farkında olamayabilecekleri, bu nedenle değerlerini kontrol etmeyi ihmal etmemeleri gerektiği hatırlatıldı. Böylece uzmanların uzak ve yakın tarihteki verileri kontrol ederek, karşılaştırarak analiz yapabilmelerinin ve acil durumlarla ilgili harekete geçebilmelerinin mümkün olacağı ifade edildi. Oğuz ve Doğru Bolat, yapılan çalışmada ayrıca sisteme tansiyon ölçümü gibi özelliklerin de eklenerek daha kapsamlı bir izleme ve değerlendirme sistemi oluşturulmasını önerdi. Böylece sistemin daha kapsamlı ve istikrarlı hale getirilebileceği ve insan sağlığı için en üst düzeyde verim alınabileceği öne sürüldü.